هشت رذیله 47 / شتابزدگی 19 / آداب اسلامی 6 / آداب نماز 5
| جمعه, ۲۹ اسفند ۱۳۹۳، ۰۹:۴۲ ق.ظ
سلام علیکم - بسم الله
ادامه آداب نماز:
وقت فضیلت نمازها
وقت فضیلت نمازها
1) وقت فضیلت نماز صبح: وقت فضیلت نماز صبح از اذان صبح تا بیست و یک دقیقه بعد از اذان صبح ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز ظهر: وقت فضیلت نماز ظهر از اذان ظهر تا یک ساعت و چهل دقیقه بعد از اذان ظهر ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز عصر: وقت فضیلت نماز عصر دو ساعت و پنجاه دقیقه بعد از اذان ظهر شروع می شود و تا چهل و دو دقیقه ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز عصر: وقت فضیلت نماز عصر دو ساعت و پنجاه دقیقه بعد از اذان ظهر شروع می شود و تا چهل و دو دقیقه ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز مغرب: وقت فضیلت نماز مغرب از اذان مغرب تا پنجاه و یک دقیقه ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز عشا: وقت فضیلت نماز عشا، پنجاه و یک دقیقه بعد از اذان مغرب شروع می شود و تا سه ساعت و ده دقیقه ادامه دارد.
وقت فضیلت نماز شب: به اندازه یازده رکعت به طلوع فجر.
2) خواندن نماز صبح، ظهر و مغرب در اول وقت، ثوابی بیشتر از جماعت دارد. لذا اگر جماعت با تأخیر برگزار می شود، بهتر است نماز فردا خوانده شود و بعد با جماعت اعاده شود.
3) ثواب نماز جماعت بیشتر از ثواب خواندن نماز عصر و عشاء در وقت فضیلت است.
فلسفه آداب نماز
نماز در صورتی اقامه می شود هم قلب و هم جسم در قالبی خاص قرار گیرد. و در غیر اینصورت نماز فقط خوانده شده است نه این که اقامه شود. شما وقتی خیمه ای را برپا می کنی باید به همه جزئیات توجه کنی و هیچ طرف و گوشه ای از خیمه رها نباشد بلکه میخهای مربوطه بخوبی محکم و کشیده شود.
جسم نماز گذار مثل خیمه توسط آداب نماز، در کشش خاصی قرار دارد:
نگاه ها در نماز نه رهاست و نه بسته است. هنگام قیام، نگاه به محل مهر باشد و هنگام رکوع بین دو پا روی زمین و هنگام سجده به بینی نگاه کند و هنگام قنوت میان دو کف دست و هنگام تشهد به دامن و هنگام سلام آخر گوشه چشم به سمت راست است.
اعضای بدن آنهایی که در اختیار انسان هستند هنگام نماز در شکلی خاص برنامه ریزی شده است:
هنگام قیام، کمر راست است نه سینه جلو است و نه کمر خمیده است. پاها عدد 11 را تشکیل می دهد نه عدد 7.
هنگام رکوع شانه های عقب است و گردن از شانه های بیرون است و زانوها عقب.
هنگام سجده بدن بر زمین می افتد. بدن کشیده است و آرنج از زمین بلند شده و از بدن دور می شود.
هنگام سر برداشتن از سجدع دستها همچنان روی زمین است و کشیده می شود تا روی رانها قرار گیرد.
هنگام نشستن سر انگشت پای رسات روی زمین است و پای چپ نیز از زیر بدن به طرف راست خارج شده است.
هنگام بلند شدن، زانوها تا جایی که کشش داشته باشد عقب می رود و بعد دست از زمین برداشته می شود.
هنگام قنوت دو دست به هم چسبیده است و آرنج از بدن فاصله دارد و دو دست روبروی صورت و کمی سوی آسمان است.
همه این آداب بخاطر این است که هیچ یک از اعضاء در نماز نباید رها باشد. باید شکلی متفاوت از دیگر حرکات انسان در غیر نماز داشته باشد.
اما قلب نمازگذار، با رعایت آداب جسمی نماز، او هم کمی خرام و رام می شود ولی رام کامل آن به تقوای قبل از نماز مربوط می شود. نمی شود قلب را رها نمود و از او انتظار داشت فقط موقع نماز رام باشد. اگر قبل بخواهد نماز بخواند باید به خداوند ایمان بیاورد و رضایت او برایش مهم باشد و الا انسان نمی تواند قلبش را حتی برای حضور در دو رکعت نماز قانع کند. قلب به راحتی مسلمان و نمازخوان نمی شود.
نوافل
نوافل نمازهای یومیه وسیله ای مطمئن برای محافظت از نمازهای واجب است. نمی شود مستقیم وارد نماز یومیه شد بدون استقبال شایسته و انتظار داشت با این چنین نماز به آرامش رسید. تعقیبات هم بدرقه نماز است. به دستور «حافظوا علی الصلوات» هنگامی عمل می نماییم که استقبال و بدرقه درستی از نمازها داشته باشیم.
1) اگر توفیق نماز شب پیدا کردیم و این نماز را نزدیک صبح بخوانیم بهتر است دو رکعت نافله صبح را بعد از نماز وتر بخوانیم حتی اگر اذان هنوز صبح نگفته باشند. و در غیر این صورت نافله نماز صبح بهتر از بعد از طلوع فجر خوانده شود.
2) قبل از اذان ظهر در مسجد باشیم تا با شروع اذان توفیق پیدا کنیم هشت رکعت نافله ظهر را بجا بیاوریم و بعد هم نماز ظهرمان را با جماعت بخوانیم و شاید وقت باشد دو رکعت نافله عصر را هم قبل از اقامه نماز عصر بخوانیم و بعد از اتمام نماز جماعت عصر، رکعتهای باقی مانده از نافله عصر را به نیت قضا بجای آوریم و بعد مسجد را ترک کنیم!
3) می توان دو رکعت نماز غفیله را به نیت دو رکعت از چهار رکعت نافله مغرب بجای آورد و اگر فرصت انجام دو رکعت دیگر نباشد بعد از اتمام نماز عشاء به جماعت، آن دو رکعت را قضایش را بجای آوریم. وقت نماز غفیله تا قبل از شروع وقت فضیلت نماز عشاء است.
4) بهتر است دو رکعت نافله نشسته نماز عشاء (وتیره) طوری خوانده شود که دو پای خود را از دو طرف بدن خارج کنیم و بین آندو روی زمین بنشنیم. (ان شاء الله تصویرها آماده شد متوجه منظورم به طور کامل خواهید شد.)
5) خوب است در رکعت اول از نماز «وتیره» سوره واقعه تلاوت شود.
6) وقت نافله ها، هم وقت نمازهای واجب است ولی بهتر است نافله در وقت فضیلت نمازهای واجب خوانده شود.
7) اگر می خواهد بدون این که مشکلی داشته باشد، نوافل را نشسته بخواند باید هر دو رکعت نشسته را یک رکعت حساب کند.
نماز شب
1) وقت نماز شب از نیمه شب ببعد است. هر چه شب تاریک تر گردد و به سحر نزدیک تر شود برای نماز شب بهتر است. بهترین وقت آن در دو سوم انتهای شب است.
2) قضای نمازشب بهتر از خواندن آن قبل از نیمه شب است. هر چند این کار برای افرادی که مشکلی با اقامه نماز در آخر شب دارند جائز است. مثل:
3) چنانچه زمان کافی برای انجام نماز شب نیست اولا بهتر است رکعات نماز بدون سوره اقامه شود و اگر این مقدار هم فرصت نیست تنها به شفع و وتر و یا تنها به وتر اکتفاء شود. و اگر چهار رکعت خوانده شود و سپیده بزند می توان مابقی نماز شب را خواند و بعد، نماز صبح را اقامه نمود ولی بهتر است ما بقی آن را در وقتی دیگری قضا نمود.
4) مؤمن وقتی عملی را انجام می دهد در آن تداوم دارد به همین خاطر قضای نافله بسیار اهمیت پیدا می کند حتی در سفر خصوصا قضای نافله وتر و اگر فردی توان قضا ندارد می تواند بجای آن صدقه دهد.
5) درباره زمان قضا باید گفت: بهترین زمان قضا، در همان زمان نماز شب یعنی آخر شب است و اگر نشد، در روز قضا شود و رتبه آخر فضیلت، قضای نماز شب بعد از اقامه نماز صبح است.
6) بهتر است نماز شب تفریق شود. یعنی به سه قسم تقسیم شود: هنگام خواب دو تا دو رکعتی خوانده شود و بعد فرد بخوابد و بعد از نیمه شب بیدار شود و باز دو تا دو رکعتی دیگر را بخواند و بعد کمی قبل از نماز صبح بیدار شود و شفع و وتر را بخواند.
7) نماز شفع قنوت ندارد.
8) گفتن هفتاد بار «استغفر الله» و هفت بار «هذا مقام العائذ بک من النار» در قنوت نماز وتر مستحب است. گفتن 300 بار العفو مستند محکمی ندارد و نیز دعای برای چهل مؤمن نیز در قنوت وتر برایش سندی نیست. دعای چهل مؤمن عمل مستقلی است که هرکسی که حاجتی دارد بهتر است قبل از طرح جاجتش برای چهل مؤمن طلب آمرزش کند و بعد خواسته خود را مطرح کند. البته اگر خواست می تواند این عمل را به تأسی از بزرگان در قنوت نماز وتر انجام دهد.
منظور از مؤمن شیعه دوازده امامی است که مرتکب گناه کبیره نشده و است و اصرار بر انجام صغیره هم ندارد. چند لیست «چهل مؤمن» را آماده کردم می توانید از اینجا دانلود کنید.
9) بهتر است در رکعت اول نماز شب بعد از سوره حمد، سوره کافرون خوانده شود و در رکعت هشتم سوره دهر و در رکعت اول شفع سوره فلق و رکعت دوم، سوره ناس و در نماز وتر، سه بار سوره توحید خوانده شود.
10) به نماز شب، شب جمعه اهمیت ویژه ای داده شود.
امام صادق علیه السلام می فرماید: «زمانی که می خواهی شب جمعه نماز شب بخوانی در رکعت اول حمد و قل هو الله احد را بخوان و در دومی حمد و قل یا ایها الکافرون و در سومی حمد و الم سجده و در چهارمی حمد یا ایها المدثر و در پنجمی جمد و حم سجده (فصّلت) و در ششمی حمد و سوره مُلک و در هفتمی حمد و یس و در هشتمی حمد و واقعه سپس (سه رکعت شفع و) وتر را با (حمد و) معوذتین (فلق و ناس) و اخلاص بجای می آوری.»
وقت فضیلت نماز شب: به اندازه یازده رکعت به طلوع فجر.
2) خواندن نماز صبح، ظهر و مغرب در اول وقت، ثوابی بیشتر از جماعت دارد. لذا اگر جماعت با تأخیر برگزار می شود، بهتر است نماز فردا خوانده شود و بعد با جماعت اعاده شود.
3) ثواب نماز جماعت بیشتر از ثواب خواندن نماز عصر و عشاء در وقت فضیلت است.
فلسفه آداب نماز
نماز در صورتی اقامه می شود هم قلب و هم جسم در قالبی خاص قرار گیرد. و در غیر اینصورت نماز فقط خوانده شده است نه این که اقامه شود. شما وقتی خیمه ای را برپا می کنی باید به همه جزئیات توجه کنی و هیچ طرف و گوشه ای از خیمه رها نباشد بلکه میخهای مربوطه بخوبی محکم و کشیده شود.
جسم نماز گذار مثل خیمه توسط آداب نماز، در کشش خاصی قرار دارد:
نگاه ها در نماز نه رهاست و نه بسته است. هنگام قیام، نگاه به محل مهر باشد و هنگام رکوع بین دو پا روی زمین و هنگام سجده به بینی نگاه کند و هنگام قنوت میان دو کف دست و هنگام تشهد به دامن و هنگام سلام آخر گوشه چشم به سمت راست است.
اعضای بدن آنهایی که در اختیار انسان هستند هنگام نماز در شکلی خاص برنامه ریزی شده است:
هنگام قیام، کمر راست است نه سینه جلو است و نه کمر خمیده است. پاها عدد 11 را تشکیل می دهد نه عدد 7.
هنگام رکوع شانه های عقب است و گردن از شانه های بیرون است و زانوها عقب.
هنگام سجده بدن بر زمین می افتد. بدن کشیده است و آرنج از زمین بلند شده و از بدن دور می شود.
هنگام سر برداشتن از سجدع دستها همچنان روی زمین است و کشیده می شود تا روی رانها قرار گیرد.
هنگام نشستن سر انگشت پای رسات روی زمین است و پای چپ نیز از زیر بدن به طرف راست خارج شده است.
هنگام بلند شدن، زانوها تا جایی که کشش داشته باشد عقب می رود و بعد دست از زمین برداشته می شود.
هنگام قنوت دو دست به هم چسبیده است و آرنج از بدن فاصله دارد و دو دست روبروی صورت و کمی سوی آسمان است.
همه این آداب بخاطر این است که هیچ یک از اعضاء در نماز نباید رها باشد. باید شکلی متفاوت از دیگر حرکات انسان در غیر نماز داشته باشد.
اما قلب نمازگذار، با رعایت آداب جسمی نماز، او هم کمی خرام و رام می شود ولی رام کامل آن به تقوای قبل از نماز مربوط می شود. نمی شود قلب را رها نمود و از او انتظار داشت فقط موقع نماز رام باشد. اگر قبل بخواهد نماز بخواند باید به خداوند ایمان بیاورد و رضایت او برایش مهم باشد و الا انسان نمی تواند قلبش را حتی برای حضور در دو رکعت نماز قانع کند. قلب به راحتی مسلمان و نمازخوان نمی شود.
نوافل
نوافل نمازهای یومیه وسیله ای مطمئن برای محافظت از نمازهای واجب است. نمی شود مستقیم وارد نماز یومیه شد بدون استقبال شایسته و انتظار داشت با این چنین نماز به آرامش رسید. تعقیبات هم بدرقه نماز است. به دستور «حافظوا علی الصلوات» هنگامی عمل می نماییم که استقبال و بدرقه درستی از نمازها داشته باشیم.
1) اگر توفیق نماز شب پیدا کردیم و این نماز را نزدیک صبح بخوانیم بهتر است دو رکعت نافله صبح را بعد از نماز وتر بخوانیم حتی اگر اذان هنوز صبح نگفته باشند. و در غیر این صورت نافله نماز صبح بهتر از بعد از طلوع فجر خوانده شود.
2) قبل از اذان ظهر در مسجد باشیم تا با شروع اذان توفیق پیدا کنیم هشت رکعت نافله ظهر را بجا بیاوریم و بعد هم نماز ظهرمان را با جماعت بخوانیم و شاید وقت باشد دو رکعت نافله عصر را هم قبل از اقامه نماز عصر بخوانیم و بعد از اتمام نماز جماعت عصر، رکعتهای باقی مانده از نافله عصر را به نیت قضا بجای آوریم و بعد مسجد را ترک کنیم!
3) می توان دو رکعت نماز غفیله را به نیت دو رکعت از چهار رکعت نافله مغرب بجای آورد و اگر فرصت انجام دو رکعت دیگر نباشد بعد از اتمام نماز عشاء به جماعت، آن دو رکعت را قضایش را بجای آوریم. وقت نماز غفیله تا قبل از شروع وقت فضیلت نماز عشاء است.
4) بهتر است دو رکعت نافله نشسته نماز عشاء (وتیره) طوری خوانده شود که دو پای خود را از دو طرف بدن خارج کنیم و بین آندو روی زمین بنشنیم. (ان شاء الله تصویرها آماده شد متوجه منظورم به طور کامل خواهید شد.)
5) خوب است در رکعت اول از نماز «وتیره» سوره واقعه تلاوت شود.
6) وقت نافله ها، هم وقت نمازهای واجب است ولی بهتر است نافله در وقت فضیلت نمازهای واجب خوانده شود.
7) اگر می خواهد بدون این که مشکلی داشته باشد، نوافل را نشسته بخواند باید هر دو رکعت نشسته را یک رکعت حساب کند.
نماز شب
1) وقت نماز شب از نیمه شب ببعد است. هر چه شب تاریک تر گردد و به سحر نزدیک تر شود برای نماز شب بهتر است. بهترین وقت آن در دو سوم انتهای شب است.
2) قضای نمازشب بهتر از خواندن آن قبل از نیمه شب است. هر چند این کار برای افرادی که مشکلی با اقامه نماز در آخر شب دارند جائز است. مثل:
- جوانهایی که خوابشان سنگین است.
- کسی که می ترسد محتلم شود و امکان غسل در آخر شب پیدا نکند.
- مسافرینی که کاروانی مسافرت می کنند و شب را در حرکتند.
- بیماری که توان بلند شدن در آخر شب را ندارد.
- شدت سرما بلند شدن آخر شب را سخت نموده است.
- شبهای تابستان است و فرصت برای هم خواب و هم عبادت بسیار کم است.
3) چنانچه زمان کافی برای انجام نماز شب نیست اولا بهتر است رکعات نماز بدون سوره اقامه شود و اگر این مقدار هم فرصت نیست تنها به شفع و وتر و یا تنها به وتر اکتفاء شود. و اگر چهار رکعت خوانده شود و سپیده بزند می توان مابقی نماز شب را خواند و بعد، نماز صبح را اقامه نمود ولی بهتر است ما بقی آن را در وقتی دیگری قضا نمود.
4) مؤمن وقتی عملی را انجام می دهد در آن تداوم دارد به همین خاطر قضای نافله بسیار اهمیت پیدا می کند حتی در سفر خصوصا قضای نافله وتر و اگر فردی توان قضا ندارد می تواند بجای آن صدقه دهد.
5) درباره زمان قضا باید گفت: بهترین زمان قضا، در همان زمان نماز شب یعنی آخر شب است و اگر نشد، در روز قضا شود و رتبه آخر فضیلت، قضای نماز شب بعد از اقامه نماز صبح است.
6) بهتر است نماز شب تفریق شود. یعنی به سه قسم تقسیم شود: هنگام خواب دو تا دو رکعتی خوانده شود و بعد فرد بخوابد و بعد از نیمه شب بیدار شود و باز دو تا دو رکعتی دیگر را بخواند و بعد کمی قبل از نماز صبح بیدار شود و شفع و وتر را بخواند.
7) نماز شفع قنوت ندارد.
8) گفتن هفتاد بار «استغفر الله» و هفت بار «هذا مقام العائذ بک من النار» در قنوت نماز وتر مستحب است. گفتن 300 بار العفو مستند محکمی ندارد و نیز دعای برای چهل مؤمن نیز در قنوت وتر برایش سندی نیست. دعای چهل مؤمن عمل مستقلی است که هرکسی که حاجتی دارد بهتر است قبل از طرح جاجتش برای چهل مؤمن طلب آمرزش کند و بعد خواسته خود را مطرح کند. البته اگر خواست می تواند این عمل را به تأسی از بزرگان در قنوت نماز وتر انجام دهد.
منظور از مؤمن شیعه دوازده امامی است که مرتکب گناه کبیره نشده و است و اصرار بر انجام صغیره هم ندارد. چند لیست «چهل مؤمن» را آماده کردم می توانید از اینجا دانلود کنید.
9) بهتر است در رکعت اول نماز شب بعد از سوره حمد، سوره کافرون خوانده شود و در رکعت هشتم سوره دهر و در رکعت اول شفع سوره فلق و رکعت دوم، سوره ناس و در نماز وتر، سه بار سوره توحید خوانده شود.
10) به نماز شب، شب جمعه اهمیت ویژه ای داده شود.
امام صادق علیه السلام می فرماید: «زمانی که می خواهی شب جمعه نماز شب بخوانی در رکعت اول حمد و قل هو الله احد را بخوان و در دومی حمد و قل یا ایها الکافرون و در سومی حمد و الم سجده و در چهارمی حمد یا ایها المدثر و در پنجمی جمد و حم سجده (فصّلت) و در ششمی حمد و سوره مُلک و در هفتمی حمد و یس و در هشتمی حمد و واقعه سپس (سه رکعت شفع و) وتر را با (حمد و) معوذتین (فلق و ناس) و اخلاص بجای می آوری.»
- ۴ نظر
- ۲۹ اسفند ۹۳ ، ۰۹:۴۲