هشت رذیله 111 / لجاجت 63 / توبه از لجاجت 58 / شرح دعای استغفار 57 (بند 49)

سلام علیکم – بسم الله

---

دعای استغفار بند 49

اللَّهُمَّ وَ أَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ أَلْبَسَنِی کِبْرَةً وَ انْهِمَاکِی فِیهِ ذِلَّةٌ أَوْ آیَسَنِی مِنْ وُجُودِ رَحْمَتِکَ أَوْ قَصَّرَ بِیَ الْیَأْسَ عَنِ الرُّجُوعِ إِلَى طَاعَتِکَ لِمَعْرِفَتِی بِعَظِیمِ جُرْمِی وَ سُوءِ ظَنِّی بِنَفْسِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْهُ لِی یَا خَیْرَ الْغَافِرِینَ.

بار خدایا ! از تو آمرزش میطلبم برای هر گناهی که لباس تکبر به من پوشانید و فرو رفتن در آن موجب ذلّت گردید، یا مرا از وجود رحمتت مأیوس گردانید، یا نا امیدی مرا از بازگشت به طاعتت بازداشت، چون به جرم بزرگم آشنا و نفس خویش بدگمان بودم؛ پس بر محمد و آل محمد درود فرست و این گونه گناهم را بیامرز ای بهترین آمرزندگان!

لغت:

انهماکی (همک) به معنای کوشش در کاری و پافشاری نمود در آن است!

شرح:

در بند فوق از دو اثر مخرب گناه که مرتبط با یکدیگر هستند یاد شده است:

کبر و ناامیدی

منشأ کبر، ذلتی که فرد در درون خودش حس می کند لذا تلاش دارد تا ذلت خود را پوشانده و در نتیجه ضد آن را بروز می دهد!

اصولا هر کس اصرار بر بروز صفتی دارد، ضد آن را دارا است! کسی که مدام می گوید «من راست می گویم» او دروغ می گوید! کسی که مدام می گوید: «من دوستت دارم» او دروغ می گوید و ...

و کسی که مدام از امتیازاتش می گوید، از دورنش احساس می کند امتیاز مناسبی ندارد و الا دیگران آن امتیاز با می دیدند و به او بخاطر آن امتیاز احترام لازم را می گذاشتند.

گناه انسان را نزد خود شرمنده می کند! انسان بدرستی می داند که با انجام هر گناه واحدی از توان ارادیش گرفته شده است و به بدنامی «ضعیف بودن» نزدیک تر شده است! برای جبران این شرمندگی تلاش می کند امتیازاتی را که دارد بزرگتر از آنچه هست ببیند و این امتیازات بزرگ را به رخ دیگران بکشاند.

ناامیدی روی دیگر همان احساس ذلت درونی است!

گناه پی در پی سبب می شود تا انسان نسبت به خودش سوء ظن پیدا کند و بدبین شود و خود را ناتوان از تجدید قوا برای ترک گناه در فرصتهای بعدی ببیند و در نتیجه ناامید از رحمت خداوند شود!

رحمت خداوند، یعنی انعطافی که خداوند نسبت به بندگانش دارد! بر اساس این انعطاف در مورد آنها استثناء در قانون اتفاق می افتد!

امید به رحمت یعنی امید به عوض شدن و تغییر یافتنِ هرچه که ناخوشایند است! دیگر فرق نمی کند انسان چند سال از عمر خود را در گناهی صرف نموده است! همین که رحمت الهی شامل حالش شود می تواند به یکباره از شر گذشته خود رهایی یابد و مزه گناه از کامش برود!

و چون تنها رحمت الهی است که می تواند این چنین معجزه ای کند و اینگونه جلوی تأثیر گذشته آلوده را بر آینده بگیرد شیطان تلاش دارد تا انسان را نسبت به رحمت خداوند ناامید کند! و لذاست است که ناامیدی بدترین گناه است زیرا با آمدن ناامیدی دیگر هیچ چیز نمی تواند جلوی انسان را در ارتکاب انواع گناهان بگیرد!