هشت رذیله 40 / شتابزدگی 12 / استجابت دعا 5 / دعاهای ممنوع 1
سلام علیکم - بسم الله
درادامه مباحث مربوط به دعا، می پردازیم به دعاهایی ممنوع!
در روایات به دعاهایی اشاره شده است که درخواست آن از خداوند یا ممنوع است! و یا ترجیح بر این است که مطرح نشود. از آن جمله است موارد ذیل:
1- مردى نابینا خدمت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله رسید و عرض کرد:
«اى رسول خدا! دعا کن چشمانم بینا شود.» فرمود:
«اگر دوست دارى دعا کنم تا چشمانت بینا شود، و اگر مىخواهى (به همین شکل) خدا را بدون حساب و کتاب ملاقات کنى؟» گفت:
«او را بدون حساب و کتاب ملاقات کنم» رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود:
«خداوند بزرگوارتر از آن است که دو چشم انسانى را بگیرد، سپس او را عذاب نماید.»[1]
2- امام صادق علیه السلام فرمود:
«بندهاى ستم بیند و پیوسته (ظالم را بیش از حد) نفرین کند تا (خود) ستمکار شود.»[2]
3- رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:
«هر که براى بقاى ظالم دعا کند خواسته که خدا در روى زمین نافرمانى شود.»[3]
4- نقل شده که امام باقر علیه السّلام دوست نداشت که از شخص گرفتار کلمه تعوّذ را بشنود، یعنى: پناه بردن به خدا از بلا. [4]
روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم به عیادت مریضی آمد و فرمود:
«وضعیتت چطور است؟» او گفت:
«نماز مغرب را خواندم و (در آن سوره) قارعه را خواندم و گفتم: "خدایا اگر نزد تو از من گناهی است که می خواهی من را به آن خاطر در آخرت عذاب کنی در همین دنیا نسبت به آن شتاب کن!" و بعد اینطور شدم که می بینی!» حضرت فرمود:
«بد
چیزی گفتی! چرا نگفتی: رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا
عَذابَ النَّارِ (پروردگارا در دنیا حسنه به من و در آخرت نیز حسنه بده و ما
را از عذاب آتش نگه دار.) » حضرت برای او دعا کرد و آن بهبود یافت! [5]
5- رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:
«یکی از شما نگوید: خدایا اگر می خواهی من را ببخش! اگر می خواهی من را مورد رحمتت قرار بده!"»[6]
6- امام رضا علیه السّلام فرمود:
حضرت سجاد علیه السّلام به مردى برخورد که دعا مىکرد، خدا به او صبر دهد، حضرت فرمود:
«این گونه نگو، بلکه از خدا سلامتى و توفیق شکر بر سلامتى بخواه، زیرا شکر بر سلامت بهتر از صبر بر گرفتارى است، پیامبر خدا این گونه دعا مىفرمود:
"خدایا من از تو سلامت و شکر بر سلامت مىطلبم، و سلامت کامل در دنیا و آخرت"».[7]
7- امام رضا علیه السلام فرمود:
امام باقر علیه السّلام مردى را دید که میگوید:
«بار خدایا من از روزى حلال تو خواستارم» حضرت باقر علیه السلام باو فرمود:
«تو قوت (و روزى) پیغمبران را خواستار شدى بگو:
"اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ رِزْقاً حَلَالًا وَاسِعاً طَیِّباً مِنْ رِزْقِکَ.[8]"» [9]
احمد بن محمد بن ابى نصر گوید: بحضرت رضا علیه السلام عرض کردم:
«فدایت شوم خداى عز و جل را بخوان (و دعا کن) که روزى حلال بمن روزى کند!» فرمود:
«آیا میدانى حلال چیست؟» عرض کردم:
«آنچه نزد ما است از در آمد پاک است!» فرمود:
«على بن الحسین علیهما السلام میفرمود:
"حلال قوت (و روزى) برگزیدگانست"» سپس فرمود:
«بگو:
"أَسْأَلُکَ مِنْ رِزْقِکَ الْوَاسِعِ[10]".»[11]
8- رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند:
«اى ابا ذر براى اینکه بزرگ شود جلال خدا در دلت یادآورى مکن خدا را آن چنان که نادان یاد مىکند در پیش سگ که میگوید: "بار الاها او را رام گردان! و در پیش خوک میگوید: "بار الاها او را رام گردان!"»
9- امام امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:
عرض کردم:
«الهى مرا به کسى از خلق محتاج نکن!» پیامبر خدا (ص) فرمود:
«یا على! این طور نگو! زیرا کسى نیست که به مردم نیازمند نباشد.» عرض کردم:
«یا رسول الله! پس چه بگویم؟» فرمود:
«بگو:
"بار خدایا مرا به اشرار خلقت محتاج نکن!"» گفتم:
«یا رسول الله اشرار خلق چه کسانى هستند؟» فرمود:
«کسانى که اگر چیزى به کسى ببخشند، منّت گذارند، و اگر چیزى ندهند، عیب گیرى کنند.» [12]
10- پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلم)، به مردى که همراه کودکش بود، فرمود:
«این کیست؟» گفت:
«فرزندم!» فرمود:
«خداوند تو را از او بهره دهد، اگر میگفتم: "خداوند برکت دهد از این فرزند بتو" او را بر تو مقدم داشته بودم.» [13]
11- امام امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:
کسى از شما نگوید:
«الهى، از امتحان به تو پناه مىبرم![14]» چه اینکه کسى نیست مگر اینکه مشمول امتحان است. اما اگر کسى خواست از خدا پناه جوید باید از فتنه هاى گمراه کننده پناه جوید، خداوند سبحان مىفرماید:
«بدانید که اموال و فرزندانتان مایه امتحانند[15]». معنى آیه این است که خداوند آنان را به اموال و فرزندان آزمایش مىکند تا ناخشنود از رزق او و راضى به نصیب او را معلوم سازد، اگر چه خداوند سبحان از خود آنها به آنها آگاهتر است، ولى آزمایش براى این است که کارهایى که سزاوار ثواب و اعمالى که موجب کیفر است آشکار گردد، زیرا بعضى از مردم عاشق فرزند پسر و متنفر از دخترند، و برخى عاشق افزایش مال و ناراحت از نقصان ثروتند.[16][1] مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص: 277
[2] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص: 333
[3] إرشاد القلوب إلى الصواب (للدیلمی)، ج1، ص: 76
[4] مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص: 28
[5] الدعوات (للراوندی) / سلوة الحزین، النص، ص: 114
[6] مکارم الأخلاق، ص: 352
[7] مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص: 258
[8] بار خدایا من از تو روزى فراوان پاکیزهاى از روزیت را خواستارم
[9] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص: 552
[10] (بار خدایا) از تو از روزى فراوانت خواستارم!
[11] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص: 552
[12] مجموعة ورام، ج1، ص: 39
[13] مکارم الأخلاق، ص: 221
[14] اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْفِتْنَةِ
[15] انفال / 28: وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ
[16] نهج البلاغه؛ حکمت: 93