هشت رذیله 96 / لجاجت 48 / توبه از لجاجت 43 / شرح دعای استغفار 42 (بند 34)
سلام علیکم - بسم الله
دعای استغفار بند 34
اللَّهُمَّ
وَ أَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ ذَنْبٍ سَبَقَ فِی عِلْمِکَ أَنِّی فَاعِلُهُ بِقُدْرَتِکَ
الَّتِی قَدَّرْتَ بِهَا عَلَى کُلِّ شَیْءٍ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ اغْفِرْهُ لِی یَا خَیْرَ الْغَافِرِینَ.
بار خدایا ! از تو آمرزش
میطلبم برای هر گناهی که در علم تو گذشته که من با کمک و استعانت از قدرت تو انجام
داده ام، آن قدرتی که تو را بر همه چیز توانا کرده است؛ پس بر محمد و آل محمد درود
فرست و این گونه گناهم را بیامرز ای بهترین آمرزندگان!
شرح:
آنچه در جهان هستی اتفاق می افتاد طبق علم و قدرت خداوند است! ولی لزوما طبق رضایت او نیست!
گناه از جمله اتفاقاتی است که هرچند طبق علم و قدرت خداوند صورت گرفته است ولی خداوند به آن راضی نیست!
شبهه ای که اینجا مطرح می شود این است که اگر خداوند علم دارد به آنچه در آینده اتفاق می افتد پس باید آن اتفاقات بیافتد و الا علم خداوند غلط از کار در می آید و معلوم می شود خداوند جهل داشته است و علم خداوند که جهل نمی شود پس وقوع همه اتفاقات طبق اختیار انسان نیست!
پاسخ این شبهه این است که علم خداوند به نحوه انتخاب انسان است! مثل این که شما وقتی فردی بشناسی می توانی پیش بینی کنی او در فلان مسئله چگونه انتخاب خواهد کرد!
این که خداوند بداند فلان بنده اش چگونه انتخاب خواهد آیا دلیل می شود که آن بنده در انتخابش مجبور باشد؟!
نکته بعدی روانکاوی این شبهه است! یعنی چه کسی از این شبهه سود می برد؟ ایا جز انسانی که می خواهد با این شبهه وجدانش را برای زشتکاریهایش آسوده کند؟! اصلا فرض کنید انسان در انجام کارهایش جبر دارد خب چرا انسان خود را در انجام خوبیها مجبور نبیند!
چرا انسان فرض را بر این نگذارد که خداوند علمش تعلق به انجام خوبیها توسط من نوعی گرفته است و من با انجام خوبیها ثابت می کنم که این فرض درست بوده است! یعنی واقعا علم خداوند تعلق به انجام خوبیها توسط من گرفته و این که خداوند از قبل میدانسته من بدیها را ترک می کنم!
بله انسان می خواهد پس از ترک خوبیها و انجام بدیها وجدان خودش را آرام کند لذا رو راهی برای اثبات مجبور بودنش می برد! و الا هیچ انسان با تقوایی و با عمل صالحی معتقد به جبر نمی شود! بر عکس این چنین انسانهایی اگر هم دچار شبهه شوند، دچار شبهه تفویض می شوند یعنی معتقد می گردند که همه کارهای بدست انسان سپرده شده است و خداوند هیچ دخالتی در این انجام کارهای جهان ندارد!
البته این اعتقاد نیز غلط بلکه اعتقاد درست راهی میانه جبر و تفویض است ولی غرض از طرح این بحث این بود که ثابت کنمی کسانی که شبهه جبر را مطرح می کنند انسانهای اهل زشتکاری هستند!